Bệnh celiac là một chứng dị ứng khá trầm trọng, hệ miễn dịch của cơ thể chống lại chất đạm (protein) trong lúa mì và những ngũ cốc khác. Vậy những dấu hiệu nhận biết của bệnh là gì?
Tìm hiểu về bệnh celiac là gì?
Theo các Bác sĩ Trường Cao đẳng Dược TPHCM: Bệnh celiac là một chứng dị ứng khá trầm trọng, hệ miễn dịch của cơ thể chống lại chất đạm (protein) trong lúa mì và những ngũ cốc khác. Số người được chẩn đoán bệnh gia tăng gấp 4 lần so với 5 thập niên trước. Tỷ lệ số người bị chứng celiac là 1% dân số. Trong khi, có đến 13% người gặp khó khăn khi tiêu hóa gluten (NGCS), tuy không mắc bệnh celiac.
Ta chưa biết tại sao tỷ lệ người bị celiac gia tăng, các chuyên gia ước đoán rằng có thể do cách trồng trọt lúa mì, lúa mạch, cách biến chế hoặc do việc sử dụng các nguyên liệu này nhiều hơn trong các loại thức ăn.
Bệnh celiac dễ bị lầm lẫn với hội chứng ruột kích thích hoặc những chứng bệnh khác. Các chuyên gia về thống kê cho rằng cứ mỗi người được chẩn đoán bệnh là 30 người khác bị bệnh nhưng chưa được chẩn đoán ra. Sau khi chẩn đoán bệnh, việc ngưng ăn uống các món ăn chứa gluten là cách chữa trị duy nhất và hiệu quả nhất.
Người bị bệnh celiac không thể ăn gluten, chất đạm tìm thấy trong lúa mì (wheat), lúa mạch (rye) hoặc barley. Điều này khiến việc ăn uống trở nên vô cùng khó khăn vì gluten hiện diện trong nhiều thứ thức ăn và thuốc men. Khi ăn gluten, hệ đề kháng tạo kháng thể hủy diệt màng ruột non và cơ thể không còn hấp thụ chất dinh dưỡng.
Khi cơ thể không hấp thụ chất dinh dưỡng, việc suy dinh dưỡng xảy ra dẫn đến triệu chứng thiếu máu (anemia), thiếu vi chất cho bộ não, bắp thịt, gây rụng răng và loãng xương.
Những dấu hiệu nhận biết bệnh Celiac là gì?
Khô da
Nhiều người mắc bệnh thường bị khô da, phát ban, mụn và bệnh chàm. Tuy nhiên, những vấn đề về da này khác với bệnh viêm da, một dạng thường gặp của bệnh celiac. Biểu hiện của viêm da là phát ban mạn tính, xuất hiện các mụn nước màu đỏ, chứa đầy dịch lỏng. Những chỗ sưng thường xuất hiện ở cánh tay gần khuỷu tay, đầu gối và mông, và dọc theo chân tóc.
Đầy hơi
Dấu hiệu của việc khó tiêu hóa gluten là dạ dày sưng và mềm. Mặc dù các rối loạn đường ruột mạn tính cũng gây đầy hơi, nhưng nếu bụng thường xuyên có cảm giác sưng và đau, đặc biệt khi khi ăn nhiều thực phẩm chứa gluten. Trướng hợp này, hãy đến gặp bác sỹ chuyên môn vì đây là một trong những triệu chứng của không dung nạp gluten.
Đau bụng
Nghiên cứu cho thấy có khoảng 83% người nhạy cảm với gluten cảm thấy đau bụng sau khi ăn gluten. Nếu nghi ngờ mắc bệnh, hãy có một nhật ký thực phẩm để viết ra những thứ ta ăn và bất cứ cơn đau bụng quặn nào, nếu có (cũng như bất cứ vấn đề nào khác), để theo dõi thực phẩm nào có khả năng gây ra các triệu chứng của bệnh.
Sương mù não
Nhạy cảm gluten ảnh hưởng đến não nhiều hơn là ruột. Nhiều người mắc bệnh cho biết thường cảm thấy có hội chứng sương mù não, gây mất trí nhớ, không thể tìm được những từ thích hợp khi nói chuyện. Tuy vậy, tình trạng suy giảm trí nhớ, mất tập trung mức độ nhẹ sẽ nhanh chóng được cải thiện trong năm đầu tiên, nếu như không tiêu thụ gluten.
Đau đầu, trầm cảm
Người mắc bệnh celiac và nhạy cảm với gluten thường bị đau nửa đầu hơn là những người không có bệnh. Dấu hiệu là cảm thấy đau nhói ở một bên đầu, có cảm giác buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh. Trong nhiều trường hợp, các triệu chứng bệnh gây khó khăn cho những hoạt động thường nhật. Những người không dung nạp gluten làm tăng khả năng bị trầm cảm chỉ sau vài ngày tiêu thụ gluten.
Mệt mỏi
Người nhạy cảm với gluten thường thiếu năng lượng, như ngủ 8 giờ đồng hồ mỗi, ngày nhưng vẫn cảm thấy kiệt sức vào ngày hôm sau. Ở người mắc bệnh celiac, suy dinh dưỡng và thiếu máu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng uể oải, chậm chạp do ruột không hấp thu các chất dinh dưỡng đúng cách. Đó là lý do nhiều người nhạy cảm với gluten thường cảm thấy mệt mỏi trong ngày.
Giảm cân không chủ ý
Bệnh celiac thường gây giảm cân do ruột non bị tổn thương, không thể hấp thu chất dinh dưỡng. Đây không phải là trường hợp của bệnh nhân NGCS, nhưng người nhạy cảm với gluten vẫn có thể giảm cân thấy rõ. Họ thường hạn chế ăn uống vì sợ cơn đau xuất hiện sau khi ăn một số thực phẩm và điều này có thể dẫn đến giảm cân.
Đau khớp
Người mắc bệnh celiac khi tiêu thụ gluten gây ra tình trạng viêm toàn thân, có thể dẫn đến nhiều vấn đế nghiêm trọng bên ngoài ruột bao gồm đau khớp giống như hội chứng đau cơ xơ hóa, trong khi 11% bệnh nhân NGCS có cảm giác đau nhức các khớp. Hiện nay, các thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành để tìm hiểu về mức độ phổ biến của triệu chứng bệnh ở những người nhạy cảm với gluten.
Giảng viên Cao đẳng Điều Dưỡng Thành Phố Hồ Chí Minh chia sẻ, để điều trị bệnh celiac hoàn toàn dựa vào thay đổi cách sống, ăn uống. Do đó, thận trọng trong việc đọc nhãn hiệu tất cả mọi sản phẩm sử dụng nhất là thức ăn.