Sổ giun định kỳ là biện pháp đơn giản nhưng cần thiết để phòng ngừa nhiễm giun, nhất là ở các nước nhiệt đới như Việt Nam. Hiện nay, hai thuốc được dùng phổ biến là Mebendazole và Albendazole, mỗi loại có cách dùng và chỉ định riêng.
Nội dung chính
Nhiễm giun đường ruột là vấn đề thường gặp tại các nước nhiệt đới như Việt Nam, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ. Thuốc sổ giun vì thế trở thành nhóm thuốc thiết yếu trong chăm sóc sức khỏe ban đầu. Tuy nhiên, việc sử dụng sai liều, chọn sai hoạt chất hoặc không tuân thủ đúng thời điểm uống có thể làm giảm hiệu quả điều trị hoặc gây tác dụng phụ không mong muốn.
Việc sử dụng thuốc sổ giun đúng cách đòi hỏi người làm nghề Dược phải nắm vững kiến thức về dược lực học, dược động học và nguyên tắc điều trị dự phòng trong cộng đồng. Tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, sinh viên được đào tạo chuyên sâu về kỹ năng phân tích từng hoạt chất, hướng dẫn sử dụng phù hợp với độ tuổi và tình trạng người bệnh, đồng thời biết phát hiện các nguy cơ trong quá trình dùng thuốc sổ giun tại nhà hay trong các chương trình y tế cộng đồng.
Phần nội dung dưới đây sẽ giúp sinh viên ngành Dược và người hành nghề có cái nhìn hệ thống về hai loại thuốc sổ giun thông dụng nhất hiện nay, Mebendazole và Albendazole, cũng như các lưu ý cần thiết trong quá trình sử dụng.
Mebendazole – Tác dụng mạnh trên giun trưởng thành
Mebendazole là dẫn xuất của benzimidazole, thường dùng để điều trị các loại giun như giun đũa, giun kim, giun móc, giun tóc.
· Cơ chế: Ức chế hấp thu glucose của giun, khiến chúng bị bất hoạt và chết.
· Liều dùng: Người lớn và trẻ từ 2 tuổi: liều duy nhất 500 mg hoặc 100 mg x 2 lần/ngày trong 3 ngày liên tiếp. Trường hợp giun kim: có thể lặp lại liều sau 1–2 tuần để loại trừ trứng và ấu trùng tái nhiễm.
· Chống chỉ định: Trẻ dưới 1 tuổi, phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu.
· Tác dụng phụ: Có thể gặp buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy nhẹ hoặc chóng mặt thoáng qua. Thường không cần can thiệp điều trị.
Mebendazole được đánh giá là an toàn và dễ sử dụng trong cộng đồng, thích hợp cho các chiến dịch sổ giun định kỳ.
Albendazole – Phổ rộng hơn, hiệu quả cả với ấu trùng
Albendazole là một benzimidazole phổ rộng, không chỉ tiêu diệt giun trưởng thành mà còn tác dụng lên cả ấu trùng giun và một số loại sán. Đây là nhóm thuốc mà sinh viên theo học Cao đẳng Dược cần nắm vững về cơ chế, chỉ định và cách sử dụng an toàn trong thực hành tư vấn điều trị tại cộng đồng.
· Cơ chế: Gây thoái hóa tế bào ruột của giun, làm giun chết do thiếu dinh dưỡng.
· Liều dùng: Trẻ từ 1–2 tuổi: 200 mg/lần, nhắc lại sau mỗi 6 tháng. Từ 2 tuổi trở lên và người lớn: 400 mg/lần, cũng nhắc lại định kỳ 6 tháng. Với giun kim: có thể lặp lại liều sau 1–2 tuần.
· Chống chỉ định: Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, bệnh gan cấp tính.
· Theo dõi: Nếu dùng kéo dài (điều trị nang sán, ấu trùng di chuyển…), cần kiểm tra chức năng gan, huyết học định kỳ.
Albendazole là lựa chọn ưu tiên khi cần điều trị các nhiễm giun đa dạng hoặc có nghi ngờ nhiễm ấu trùng giun di chuyển nội tạng.
Hướng dẫn uống thuốc sổ giun đúng cách
Để thuốc sổ giun đạt hiệu quả tối đa và hạn chế tác dụng không mong muốn, cần tuân thủ nguyên tắc sử dụng sau:
· Uống vào buổi sáng, lúc bụng đói (trước ăn khoảng 1 giờ).
· Nhai kỹ viên thuốc, uống với lượng nước vừa đủ để giúp thuốc tiếp xúc tốt với giun trong ruột.
· Hạn chế chất béo trong bữa ăn gần thời điểm dùng thuốc, vì chất béo có thể làm tăng hấp thu thuốc vào máu, dễ gây độc thần kinh trung ương.
· Tuyệt đối kiêng rượu bia trong thời gian dùng thuốc để tránh tổn thương gan.
Ngoài ra, cần vệ sinh cá nhân, giữ móng tay sạch, không đi chân đất và đảm bảo nguồn nước sạch để phòng tái nhiễm giun.
Sử dụng thuốc sổ giun tưởng chừng đơn giản nhưng thực tế đòi hỏi người làm nghề Dược phải có kiến thức vững vàng, kỹ năng tư vấn chính xác và khả năng đánh giá tình trạng lâm sàng cụ thể của từng đối tượng. Đây là lý do vì sao việc học tập bài bản ngay từ đầu đóng vai trò quyết định trong việc hình thành năng lực nghề nghiệp.
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chính là đơn vị tiên phong trong Đào tạo Dược sĩ Nhà thuốc thực hành tại TP.HCM, với chương trình giảng dạy chú trọng tính ứng dụng, sát với thực tế và chuẩn theo định hướng Bộ Y tế. Sinh viên tại trường được hướng dẫn chi tiết cách sử dụng các nhóm thuốc thiết yếu như thuốc sổ giun, nắm vững cơ chế tác dụng, liều dùng, chỉ định – chống chỉ định, đồng thời được rèn luyện kỹ năng tư vấn và phòng ngừa sai sót trong sử dụng thuốc.
Vì vậy, nếu thí sinh thực sự muốn theo đuổi ngành Dược một cách nghiêm túc, có định hướng rõ ràng về tay nghề vững chắc sau khi ra trường, thì lựa chọn đúng đắn nhất chính là Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn.
*LƯU Ý: Nội dung bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, phục vụ mục đích học tập của sinh viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn và không thay thế cho tư vấn y khoa!