Đông trùng hạ thảo khô hay tươi luôn được xem là thần dược trong việc điều trị và hỗ trợ hồi phục sức khỏe. Thực tế, đông trùng hạ thảo không chỉ khác biệt trong nguồn gốc, mà còn rất đặc biệt trong những công dụng quý mà nó mang lại.
Nội dung chính
Đông trùng hạ thảo
Tìm hiểu những đặc điểm nhận biết của Đông trùng hạ thảo
Theo Bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, Đông trùng hạ thảo, tiếng Anh gọi chung là Cordyceps, là một loại nấm dược liệu sống ký sinh, bao gồm hơn 400 loài khác nhau được tìm thấy trên khắp thế giới. Chúng thường ký sinh trên các côn trùng và động vật chân đốt khác. Các bào tử của Cordyceps sẽ bám trên côn trùng, sau đó nảy mầm và phát triển bên trong côn trùng. Hệ sợi nấm hút dưỡng chất từ côn trùng để tồn tại và phát triển. Khi gặp điều kiện môi trường lý tưởng, nấm sẽ nảy mầm tạo quả thể trên đầu côn trùng. Nấm sau đó sẽ giải phóng bào tử và vòng đời sẽ bắt đầu lại.
Tên gọi đông trùng hạ thảo có từ việc quan sát: Mùa đông, nấm ký sinh trên côn trùng, sống bên trong côn trùng (đông trùng). Mùa hè, khi điều kiện xung quanh lý tưởng, nấm mọc quả thể trên đầu côn trùng nhìn như 1 que củi mục (hạ thảo). Và từ đó, người ta gọi nó là “đông trùng hạ thảo”.
Đông trùng hạ thảo được sử dụng lâu đời ở Trung Hoa và Tây Tạng. Với nhiều công dụng được ghi chép lại trong y văn như: “bổ phế, ích thận” (rất tốt cho phổi và thận), tăng cường sinh lý, chống lão hoá… Ngày nay, trong xu hướng thế giới về việc quay về với tự nhiên, đông trùng hạ thảo đã và đang được các nhà khoa học khắp nơi trên thế giới quan tâm nghiên cứu, phân tích và đưa vào ứng dụng nhiều trong ngành chăm sóc sức khoẻ và làm đẹp.
Thành phần hóa học:
Các phân tích hoá học cho thấy trong sinh khối (biomass) của ĐTHT có 17 acid amin khác nhau, có D-mannitol, có lipid, có nhiều nguyên tố vi lượng (Al, Si, K, Na…). Quan trọng hơn là trong sinh khối đông trùng hạ thảo ngày càng nhiều hoạt chất quý được phát hiện. Nhiều hoạt chất này có giá trị dược liệu thần kỳ. Trong đó phiải kể đến cordiceptic acid, cordycepin, adenosine, hydroxyethyl-adenosine.
Đáng chú ý hơn là nhóm hoạt chất HEAA ( Hydroxy-Ethyl-Adenosine- Analogs). ĐTHT còn có chứa nhiều loại vitamin (trong 100g ĐTHT có 0,12 g vitamin B12; 29,19 mg vitamin A; 116,03 mg vitamin C, ngoài ra còn có vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K…)
Tác dụng dược lý của đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo với hệ thống miễn dịch
Những nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh đông trùng hạ thảo có khả năng tăng cường hoạt động miễn dịch tế bào cũng như miễn dịch dịch thể. Cụ thể là tác dụng nâng cao hoạt tính của đại thực bào, điều tiết phản ứng miễn dịch của tế bào lympho B, ức chế chọn lọc hoạt tính của tế bào lympho T, làm tăng nồng độ các kháng thể IgG, IgM trong huyết thanh. Mặt khác, đông trùng hạ thảo còn là một vị thuốc ức chế miễn dịch có tác dụng chống sự loại bỏ tổ chức cấy ghép khá tốt.
Đông trùng hạ thảo đối với hệ thống tuần hoàn tim, não
Đông trùng hạ thảo có tác dụng làm giãn những mạch máu, làm tăng lưu lượng tuần hoàn não và tim thông qua cơ chế hưng phấn thực thể M ở cơ trơn thành mạch. Mặt khác, đông trùng hạ thảo còn có khả năng điều hòa lipit máu, làm giảm cholesterol, lipoprotein, phòng ngừa xơ vữa động mạch.
Đông trùng hạ thảo đối với hệ hô hấp
Đông trùng hạ thảo có tác dụng bình xuyễn, trừ đàm và phòng chống khí phế thũng. Điều này làm sáng tỏ quan điểm của cổ nhân cho rằng, đông trùng hạ thảo có khả năng “bảo phế, ích thận” và “dĩ lao khái”.
Đông trùng hạ thảo đối với hệ thống nội tiết
Trên động vật thực nghiệm đông trùng hạ thảo có tác dụng làm tăng trọng lượng tuyến vỏ thượng thận và tăng tổng hợp các hormon tuyến này, đồng thời cũng có tác dụng tương tự như hormon nam tính và làm tăng trọng lượng tinh hoàn cũng như các cơ quan sinh dục phụ trên động vật thực nghiệm. Ngoài ra, đông trùng hạ thảo còn có tác dụng chống ung thư, chống viêm nhiễm, chống quá trình lão hóa và trấn tĩnh chống co giật.
Như vậy, có thể thấy đông trùng hạ thảo quả thực là một trong những vị thuốc đông y có khả năng cải thiện đời sống tình dục trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua tác dụng nâng đỡ bồi bổ cơ thể. Điều này đã được y học cổ truyền biết đến từ rất sớm.
Theo các cuốn sách cổ, đông trùng hạ thảo có vị ngọt, tính ấm vào hai kinh thận và phế.
Bổ phế, ích can, thận, bổ tinh tủy, bổ dưỡng tạng phủ, chỉ huyết, hóa đàm. Do vậy mà trong Đông y đông trùng hạ thảo được dùng hỗ trợ điều trị các bệnh như viêm phế quản, ho lâu ngày, ho ra máu, hen suyễn, ho lao, bồi bổ cơ thể. Hoặc các bệnh về thận tinh như liệt dương, di tinh, tảo tiết, đau lưng, mỏi gối, có thể dùng dưới dạng bột.
Liều dùng – kiêng kỵ:
Liều dùng: Ngày uống 6 – 12 g dùng với hình thức ngâm rượu uống.
Độ độc của thuốc hết sức thấp, với liều 5g/kg chuột bạch, chuột không có hiện tượng ngộ độc nào. Với liều 10 -20 kg thể trọng một phần chuột thí nghiệm bị chết, với liều 30 – 50g/kg thể trọng toàn số chuột thí nghiệm bị chết.
Ứng dụng lâm sàng của Đông trùng hạ thảo
Trên lâm sàng, các nhà y học cổ truyền trong và ngoài nước, đã nghiên cứu dùng đông trùng hạ thảo điều trị thành công khá nhiều chứng bệnh như rối loạn lipit máu, viêm phế quản mãn và hen phế quản, viêm thận mãn tính và suy thận, rối loạn nhịp tim, cao huyết áp, viêm mũi dị ứng, viêm gan B mạn tính, Ung thư phổi (có tác dụng hỗ trợ) và thiểu năng sinh dục.
Thuốc chữa người già suy nhược, viêm khí quản mãn tính
Đông trùng hạ thảo 10 g, khoản đông hoa 6g, tang bạch bì 8g, cam thảo 3g, tiểu hồi hương 2g, nước 600ml. Sắc còn 200ml. Chia 3 lần uống trong ngày. Chữa bệnh suy nhược của người già yếu, viêm khí quản mãn tính.
Thuốc bổ đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo 15 con. Vịt già một con, bỏ lông ruột cho sạch. Bổ đôi đầu vịt, cho đông trùng hạ thảo vào. Lấy dây gai buộc kín lại. Cài đầu vào bụng vịt rồi thêm mắm muối hầm như thường lệ, đem cho người ốm mới khỏi thân thể có hư yếu ăn. Người ta cho rằng ăn một con vịt như vậy cũng như uống 40g Nhân sâm.
Tuyển sinh lớp Y sĩ Y học Cổ truyền Sài Gòn
Nếu bạn có nhu cầu học Y sĩ Y học cổ truyền. Hãy liên hệ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn địa chỉ số 215 D+E Nơ Trang Long – Quận Bình Thạnh - Thành Phố Hồ Chí Minh.
☎ Hotline: 07.6981.6981 - 09.6881.6981. Zalo tư vấn: 09.6881.6981