Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tính trạng bỏng như: bỏng hơi, bỏng nước sôi, bỏng lửa, bỏng do hóa chất,... Tùy thuộc từng loại sẽ có những nguyên tắc sơ cứu bỏng khác nhau.
- Viêm đường hô hấp trên do các yếu tố nào gây nên?
- Bệnh viêm đại tràng do những nguyên nhân nào gây nên?
Các nguyên nhân gây bỏng thì bỏng nước sôi và bỏng lửa là phổ biến nhất
SƠ CỨU CÁC TRƯỜNG HỢP BỎNG THƯỜNG GẶP
Việc sơ cứu bỏng cần được tiến hành càng sớm càng tốt, đảm bảo an toàn cho cả bệnh nhân và người tham gia cấp cứu, đảm bảo an toàn trên đường vận chuyển, ngoài ra còn phụ thuộc vào hoàn cảnh và tác nhân gây bỏng.
Bỏng nhiệt (nước sôi, dầu mỡ sôi, ông bô, lửa..)
Việc đầu tiên cần làm chính là đưa nạn nhân ra khỏi khu vực xảy ra tai nạn.
Nhanh chóng đưa vùng da bị bỏng ngâm vào nước nguội sạch để vệ sinh vết thương tránh nhiễm khuẩn, sau đó xả nhẹ nước mát trong vòng tốt nhất trong 30 phút từ sau khi bị bỏng.
- Thời gian ngâm khoảng 15 - 30 - 45 phút (thường tới khi hết đau rát). Chú ý không dùng nước đá hay, xối nước quá mạnh kẻo sẽ làm bong da, khiến vết thương nặng hơn.
Việc này giúp vết thương được dịu đi, tránh đau rát, sưng tấy, vết bỏng cũng sẽ không bị ăn sâu tiếp nữa. Chỉ nên dùng nước mát chứ không nên chườm bằng đá hoặc nước đá, do tiếp xúc trực tiếp bằng đá lạnh có thể khiến vết thương trở nên tệ hơn.
Sử dụng gạc sạch, vô khuẩn hoặc miếng vải nhỏ sạch để băng vùng da bị bỏng, tránh tiếp xúc bụi bẩn lên vết bỏng.
Bù nước, điện giải sau bỏng: cho uống nước Oresol nếu nạn nhân không nôn, không chướng bụng, vẫn tỉnh táo. Có thể cho uống nước chè đường ấm, nước cháo loãng, nước hoa quả, cho trẻ bú bình thường.
Trường hợp bỏng nhẹ và diện tích bỏng nhỏ, bạn vẫn có thể tự chăm sóc, điều trị tại nhà. Vùng da bị bỏng có khả năng tự liền, còn trường hợp vết bỏng có diện tích lớn, bỏng nặng hơn, nên sơ cứu cơ bản ban đầu rồi nhanh chóng chuyển người bị bỏng tới cơ sở, trung tâm y tế nơi gần nhất kịp thời điều trị.
Bỏng do Hóa chất
Trong đời sống có thể gặp bỏng do hóa chất base như xút (NaOH), đặc biệt hay gặp bỏng do vôi tôi nóng hoặc các chất acid như acid sulfuric.
- Sơ cứu tương tự như trong trường hợp bỏng nhiệt tuy nhiên cần thêm việc trung hòa tác nhân gây bỏng bằng acid nhẹ đối với bỏng kiềm và bằng kiềm nhẹ đối với bỏng acid.
- Chỉ tiến hành sau khi đã ngâm rửa vết bỏng bằng nước sạch. Nếu trung hòa ngay có thể làm nặng thêm tổn thương do phản ứng sinh nhiệt. Trong bất kỳ trường hợp nào, không được dùng base hoặc acid mạnh.
Cụ thể như sau:
- Với bỏng do kiềm, vôi tôi: có thể dùng nước vắt chanh, dấm ăn, nên dùng các dung dịch đường (Glucose, đường ăn, đường mía, …) do dễ kiếm và dùng được với khối lượng lớn.
- Với bỏng do acid: dùng nước xà phòng hoặc Natri bicarbonate 2-3%, nếu không có thì dùng nước vôi trong để rửa.
Nếu bỏng vùng mắt thì nên rửa bằng nước sạch trong 20 phút sau đó đưa đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
Bỏng điện
Những chú ý quan trọng khi cấp cứu bỏng điện:
- Nhanh chóng cắt hoặc đẩy nạn nhân khỏi tiếp xúc với nguồn điện.
- Không được dùng tay không chạm vào người nạn nhân đến khi cắt được nguồn điện.
- Khi nạn nhân ngừng thở, ngừng tim: cấp cứu ngay lập tức tại nơi xảy ra tai nạn, bằng cách ép tim ngoài lồng ngực kết hợp hô hấp nhân tạo.
- Việc xử trí vết bỏng chỉ tiến hành khi nạn nhân có mạch đập, thở trở lại. Có thể dùng gạc, khăn mặt, khăn tay, vải màn, … sạch để che phủ.
Vận chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất theo dõi đến khi ổn định mới xử lý vết thương bỏng.
Cần lưu ý trong quá trình sơ cứu nạn nhân bị bỏng
NHỮNG ĐIỀU KHÔNG NÊN LÀM KHI SƠ CỨU BỎNG
- Không sử dụng nước đá lạnh, nhiệt độ thấp khiến thân nhiệt bị giảm dẫn đến tình trạng mạch máu bị co lại khiến vết bỏng nghiêm trọng hơn. Đây là lỗi sai phổ biến mà mọi người cần lưu ý để không mắc phải.
- Bôi những loại truyền miệng như nước mắm, củ chuối,... Đây là những điều phản khoa học và không nên thực hiện theo, chúng chỉ khiến vết bỏng nghiêm trọng hơn.
- Bôi kem đánh răng lên chỗ bị bỏng là một quan niệm sai lầm, trong kem đánh răng có chứa một lượng ít bazo, khi thoa lên vùng bỏng chỉ khiến bệnh nhân đau đớn hơn. Tuy nhiên có thể áp dụng trong trường hợp bỏng acit sau khi sơ cứu, bazơ trong kem đánh răng có tác dụng trung hòa phần acid.
- Không làm vỡ các bọc nước để tránh tình trạng nhiễm trùng.
Qua bài viết trên, Dược sĩ Cao đẳng Dược chia sẻ: Việc sơ cứu khi bị bỏng nhiều người vẫn nghĩ là đơn giản và xem nhẹ, nhưng nếu sơ cứu không đúng hoàn toàn có thể gây bội nhiễm vết thương và để lại nhiều biến chứng. Vì vậy mỗi người cần nắm rõ cách làm trong sơ cứu khi bị bỏng để bảo vệ tốt nhất sức khỏe cho mình và người thân.