Bệnh viêm ruột không chỉ gây khó chịu kéo dài mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt thường ngày. Hiểu đúng về các phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh giảm nhẹ triệu chứng, cải thiện chất lượng sống và sống khỏe mạnh hơn mỗi ngày.
Nội dung chính
Theo bác sĩ, giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn cho biết, Viêm ruột là một nhóm các bệnh lý mạn tính ảnh hưởng đến ống tiêu hóa, trong đv phổ biến nhất là bệnh Crohn và viêm loét đại tràng. Đây không chỉ là những căn bệnh gây đau đớn và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày, mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Để quản lý tốt bệnh lý này, cần kết hợp nhiều phương pháp điều trị từ y học hiện đại, chế độ dinh dưỡng, đến chăm sóc tinh thần và lối sống.
1. Điều trị nội khoa
Phương pháp điều trị đầu tiên và phổ biến nhất là sử dụng thuốc. Tùy theo mức độ nặng nhẹ và thể bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các nhóm thuốc như:
Thuốc kháng viêm: Nhóm này bao gồm aminosalicylates và corticosteroids, có tác dụng giảm viêm niêm mạc ruột, thường được dùng trong giai đoạn bùng phát.
Thuốc ức chế miễn dịch: Azathioprine, 6-mercaptopurine hay methotrexate có vai trò làm dịu phản ứng miễn dịch quá mức – một trong những nguyên nhân chính gây viêm ruột.
Sinh phẩm học (biologic agents): Đây là nhóm thuốc tiên tiến tác động vào các phân tử đặc hiệu trong hệ miễn dịch, giúp kiểm soát bệnh hiệu quả với ít tác dụng phụ hơn thuốc ức chế miễn dịch truyền thống. Infliximab và adalimumab là những sinh phẩm thường dùng.
Thuốc kháng sinh: Dùng trong một số trường hợp viêm ruột có nhiễm trùng kèm theo.
Tuy nhiên, việc điều trị bằng thuốc cần được theo dõi sát sao vì có thể gây tác dụng phụ như giảm bạch cầu, tổn thương gan hoặc tăng nguy cơ nhiễm trùng.
2. Phẫu thuật
Với những trường hợp bệnh nặng, kháng trị hoặc có biến chứng như thủng ruột, tắc ruột, chảy máu tiêu hóa kéo dài, phẫu thuật có thể là lựa chọn cần thiết. Ở bệnh nhân Crohn, việc cắt bỏ đoạn ruột bị tổn thương có thể giúp cải thiện triệu chứng. Trong khi đó, với viêm loét đại tràng toàn bộ, phẫu thuật cắt đại tràng là cách duy nhất để loại bỏ hoàn toàn bệnh.
Dù vậy, phẫu thuật không phải là phương pháp trị dứt điểm đối với tất cả bệnh nhân, vì bệnh có thể tái phát ở các vị trí khác trong ruột. Do đó, sau mổ, người bệnh vẫn cần duy trì theo dõi và dùng thuốc phòng ngừa tái phát.
3. Chế độ dinh dưỡng
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tái phát viêm ruột. Bệnh nhân thường bị suy dinh dưỡng do kém hấp thu, tiêu chảy kéo dài và chán ăn. Một số nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản bao gồm:
- Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, tránh no quá mức.
- Ưu tiên thức ăn dễ tiêu hóa, ít chất xơ trong giai đoạn bùng phát (cháo, súp, khoai tây nghiền...).
- Tránh thực phẩm có khả năng gây kích ứng như đồ chiên rán, cà phê, rượu bia, thức ăn lên men.
- Uống đủ nước, đặc biệt khi tiêu chảy.
Ở một số bệnh nhân, chế độ ăn loại trừ (elimination diet) có thể giúp xác định nhóm thực phẩm làm nặng triệu chứng.
Bác sĩ dinh dưỡng có thể phối hợp cùng bác sĩ điều trị để xây dựng thực đơn cá nhân hóa phù hợp với từng bệnh nhân.
4. Hỗ trợ tâm lý và lối sống
Viêm ruột là bệnh lý mạn tính, kéo dài, dễ tái phát khiến nhiều người bệnh rơi vào trạng thái lo âu, trầm cảm, thậm chí mất niềm tin vào cuộc sống. Các nghiên cứu cho thấy yếu tố tinh thần có ảnh hưởng đáng kể đến mức độ nặng nhẹ và tần suất bùng phát của bệnh.
Vì vậy, việc tham gia tư vấn tâm lý, thiền định, yoga hoặc các hoạt động thể chất vừa sức như đi bộ, đạp xe nhẹ nhàng là cách tốt để hỗ trợ kiểm soát bệnh. Ngoài ra, giấc ngủ đầy đủ và hạn chế stress là điều cần thiết trong quá trình điều trị lâu dài.
5. Kết hợp Đông – Tây y
Gần đây, nhiều bệnh viện lớn đã bắt đầu triển khai các mô hình kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền trong điều trị viêm ruột. Một số bài thuốc từ thảo dược như cam thảo, hoàng liên, bạch truật… có tác dụng hỗ trợ kháng viêm, làm lành niêm mạc ruột và tăng cường hệ miễn dịch. Tuy nhiên, người bệnh không nên tự ý sử dụng mà cần có sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền.