Câu kỷ tử là vị thuốc quý và được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền. Với vị ngọt, tính bình, có tác dụng trừ phong, bổ thận, cường gân cốt, sinh tinh,…
Nội dung chính
Kỷ tử là vị thuốc quý và được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc chữa bệnh
Đặc điểm thực vật của dược liệu câu kỷ tử
Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn: Kỷ tử là một trong những vị thuốc quý hiếm. Cây có chiều cao trung bình từ 0.5 – 1.5m, mọc đứng, cành phân nhiều. Cành kỷ tử mảnh, thỉnh thoảng có gai. Lá hình mũi mác, hẹp ở gốc, mọc cách, nhẵn.
Hoa mọc ở kẽ lá, chủ yếu mọc đơn độc, tuy nhiên một số hoa mọc lại thành chùm. Hoa kỷ tử có màu đỏ, quả mọng, nhỏ, hình trứng dài, có màu đỏ cam và đỏ thẫm khi chín. Cây ra hoa vào tháng 6 – 9 và sai quả từ tháng 7 – 10 hằng năm.
Quả của cây được thu hái vào tháng 8 – 9 hằng năm. Khi hái nên hái trái chín đỏ vào chiều mát hoặc sáng sớm. Đem quả kỷ tử phơi trong bóng mát, khi quả có dấu hiệu nhăn mới đem phơi ngoài nắng cho khô hoàn toàn.
Cách bào chế dược liệu:
Dùng sống hoặc tẩm mật sắc lấy nước đặc/ sấy cho khô rồi đem tán bột mịn.Hoặc dùng quả tươi, tẩm rượu trong 1 ngày đêm và giã dập trước khi dùng.Câu kỷ tử chứa thành phần hóa học đa dạng, bao gồm vitamin B1, C, B2, canxi, sắt, kẽm, valine, acid amin, betain, linoleic acid, asparagine,…
Những tác dụng của dược liệu câu kỷ tử
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
Tăng cường chức năng tạo máu trên thực nghiệm với chuột nhắt.Hoạt chất Betain trong dược liệu có tác dụng hạ đường huyết, bảo vệ gan và chống thoái hóa mỡ.Hạ cholesterol ở chuột cống.Hoạt chất Betain còn kích thích chuột tăng trọng lượng cơ thể và gà đẻ trứng nhiều hơn.Tác dụng tăng cường miễn dịch không đặc hiệu.Tác dụng hưng phấn ruột, ức chế tim và hạ huyết áp.Toàn cây kỷ tử có tác dụng ức chế với một số loại tế bào gây ung thư ở người.
Theo Đông y:
Theo Y học cổ truyền câu kỷ tử có tác dụng: Cường thịnh âm đạo, minh mục, an thần, bổ ích tinh huyết, khử hư lao, nhuận phế, trừ phong, bổ gân cốt, ích khí, tư thận,…
Chủ trị: Chứng âm huyết hư tổn, hư lao, can thận âm hư, di tinh, tiểu đường, huyết hư gây chóng mặt, khái thấu và đau thắt lưng.
Bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc Câu kỷ tử
Bài thuốc trị da mặt sần sùi và nám sạm
Chuẩn bị: Sinh địa 3 cân và kỷ tử 10 cân.
Thực hiện: Đem dược liệu tán thành bột mịn, mỗi lần dùng 1 thìa uống với rượu ấm. Ngày dùng 3 lần trong thời gian dài để cải thiện làn da.
Bài thuốc trị can thận âm hư gây đổ mồ hôi trộm, hoa mắt, sốt về chiều, đau mắt, giảm thị lực
Chuẩn bị: Thục địa 16g, phục linh, câu kỷ tử và đơn bì mỗi thứ 6g, cúc hoa 12g.
Thực hiện: Tán thành bột mịn và sau đó làm thành viên. Mỗi lần dùng 6g/ 2 lần/ ngày, nên uống cùng nước muối nhạt.
Bài thuốc trị mắt mộng thịt, thận hư, hoa mắt và suy nhược cơ thể
Chuẩn bị: 1 cân câu kỷ tử, 40g tiểu hồi hương, 40g thục tiêu, 40g chi ma, bạch phục linh, thục địa và bạch truật mỗi thứ 40g, mật và rượu.
Thực hiện: Ngâm rượu với 1 cân kỷ tử, sau đó chia thành 4 phần bằng nhau. Phần đầu sao vàng, 3 phần còn lại lần lượt sao với chi ma, tiểu hồi hương và thục tiêu. Sau đó thêm bạch truật, thục địa và bạch phục linh vào, đem tất cả tán thành bột mịn, luyện với mật làm thành viên và dùng hằng ngày.
Bài thuốc trị di tinh, huyết trắng nhiều, thận hư, suy nhược, lưng đau và mỏi gối
Chuẩn bị: Sơn thù nhục 160g, sơn dược sao vàng 160g, thục địa 320g, câu kỷ tử 160g, quy bản sao, thỏ ty tử và lộc giao sao mỗi thứ 160g, ngưu tất 120g.
Thực hiện: Đem tán bột mịn, trộn với mật làm thành hoàn. Ngày dùng 2 – 3 lần, mỗi lần uống từ 12 – 16g.
Bài thuốc trị đục thủy tinh thể, hoa mắt, cườm mắt và giảm thị lực
Chuẩn bị: Ba kích thiên và cúc hoa mỗi thứ 8g, nhục thung dung 12g, kỷ tử 20g và ba kích thiên 8g.Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống.
Tuyển sinh lớp Y sĩ Y học Cổ truyền tại TPHCM
Nếu bạn có nhu cầu tư vấn học Y sĩ Y học cổ truyền của Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn. Hãy liên hệ số điện thoại tư vấn tuyển sinh 07.6981.6981 - 09.6881.6981