Thư Viện Y Dược Sài Gòn

Thuyên tắc ối là biến chứng đáng sợ nhất trong sản khoa

Thuyên tắc ối là tình trạng có xâm nhập của nước ối vào trong mạch máu người mẹ, gây ra hàng loạt các biến đổi nguy hại có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong cho sản phụ.



Thuyên tắc ối - nỗi khiếp sợ của sản phụ

NGUYÊN NHÂN BỆNH THUYÊN TẮC ỐI LÀ GÌ?

Nguyên nhân tắc mạch ối là kết quả do dịch nước ối tràn vào tĩnh mạch tử cung gây ra phản ứng dị ứng, sốc phản vệ và điều này xảy ra khi có 3 điều kiện sau đây:


  • Vỡ màng ối: Nước ối bị chảy ra ngoài do màng ối vỡ sớm, nhau thai và thành cổ tử cung phân ly khiến cho mạch máu bị tổn thương. Lúc này nước ối sẽ thông qua các tĩnh mạch niêm mạc cổ tử cung đi vào tuần hoàn máu của mẹ.

  • Vỡ tĩnh mạch của tử cung hay cổ tử cung: làm cho các tĩnh mạch bên trong tử cung không còn ổn định, nước ối chảy vào mạch máu gây nên hiện tượng thuyên tắc ối.

  • Áp lực buồng tử cung cao hơn áp lực tĩnh mạch: Áp lực buồng tử cung quá lớn trong những trường hợp sinh nhiều con cũng dễ dẫn đến thuyên tắc ối.


Tuy nhiên, bệnh thuyên tắc ối rất hiếm và thông thường có một ít nước ối đi vào máu sản phụ trong lúc sinh mà không gây ra vấn đề gì.

BỆNH THUYÊN TẮC ỐI THƯỜNG CÓ CÁC TRIỆU CHỨNG GÌ?

Các dấu hiệu xảy ra thuyên tắc ối gồm: Sản phụ khó thở cấp kèm cao huyết áp. Quá trình này xảy ra nhanh chóng và tiến triển đến ngừng tim phổi. Sau đó sản phụ rơi vào trạng thái hôn mê. Mặc dầu nhiều sản phụ không sống sót qua giai đoạn đầu, nhưng khoảng 40% số người sống sót ở giai đoạn đầu sẽ bước vào giai đoạn sau.


Các triệu chứng xác định thuyên tắc ối:


  • Sản phụ hạ huyết áp và ngừng tim đột ngột.

  • Sản phụ hạ oxy máu cấp và ngưng thở.

  • Bệnh lý đông máu xảy ra đột ngột, các xét nghiệm cho thấy bằng chứng tiêu thụ nội mạch hoặc tán huyết hoặc xuất huyết lâm sàng trầm trọng.

  • Xảy ra trong quá trình chuyển dạ, mổ lấy thai hoặc trong vòng 30 phút đầu sau sinh.

  • Không có bất kỳ bệnh lý nội khoa như tim mạch,tiêu hóa, hô hấp, bệnh về máu… nào trước đó.



Thuyên tắc ối là biến chứng đáng sợ nhất trong sản khoa

NHỮNG ĐỐI TƯỢNG CÓ NGUY CƠ MẮC BỆNH THUYÊN TẮC ỐI

Theo các Điều Dưỡng – Giảng viên của Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết: Bệnh thuyên tắc ối chỉ xảy ra ở phụ nữ. Bệnh không có liên quan đến chủng tộc, nhưng một nghiên cứu cho rằng người da đen có nguy cơ gấp đôi bị thuyên tắc ối.


Các yếu tố có nguy cơ làm tăng thuyên tắc ối bao gồm:

Mẹ bầu tuổi cao

Nếu bạn sinh con khi trên 35 tuổi thì sẽ có nguy cơ bị bệnh thuyên tắc ối.

Bất thường nhau thai

Nếu có cấu trúc phát triển bất thường trong tử cung khi mang thai, sản phụ sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh thuyên tắc ối.

Tiền sản giật

Nếu sản phụ mắc tiền sản giật – huyết áp cao và protein nhiều trong nước tiểu sau tuần 20 – sẽ có nguy cơ bị bệnh thuyên tắc ối.

Mổ lấy thai

Việc dùng kẹp hoặc giác hút lấy thai có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh thuyên tắc ối. Các thủ thuật này có thể phá vỡ hàng rào vật lý giữa sản phụ và thai nhi. Tuy nhiên, các chuyên gia không chắc rằng mổ lấy thai có làm tăng nguy cơ mắc bệnh thuyên tắc ối hay không.

PHÒNG NGỪA BỆNH THUYÊN TẮC ỐI TẠI NHÀ NHƯ THẾ NÀO LÀ TỐT?

Cho đến nay không có biện pháp dự phòng nào hữu hiệu đối với thuyên tắc ối. Bệnh lý này không thể ngăn chặn được, và ngay cả các bác sĩ cũng rất khó khăn trong việc dự đoán khi nào nó sẽ xảy ra trong suốt quá trình sản phụ chuyển dạ. Chỉ có thể hạn chế phần nào bằng việc:


  • Sản phụ không nạo phá thai ở các cơ sở không uy tín.

  • Không sinh dày.

  • Nếu đã lớn tuổi (trên 40) thì nên cân nhắc việc mang thai hợp lý.

  • Giảm thiểu tối đa các va chạm mạnh vào vùng bụng lúc thai đã lớn.

  • Hãy nói chuyện với bác sĩ khoa sản về tiền sử bệnh khi muốn có thai.

CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ BỆNH THUYÊN TẮC ỐI

Phương pháp điều trị bệnh khẩn cấp bao gồm:

Đặt catheter

Bác sĩ sẽ đặt ống catheter vào một trong các động mạch để theo dõi huyết áp. Bác sĩ cũng đặt ống vào tĩnh mạch ở ngực (ống thông tĩnh mạch trung tâm) để cung cấp dịch truyền, thuốc hoặc máu.

Cung cấp oxy

Bác sĩ có thể đặt ống thở vào khí quản để giúp sản phụ thở dễ dàng hơn.

Sử dụng thuốc

Bác sĩ có thể dùng các loại thuốc để cải thiện và hỗ trợ chức năng tim. Các thuốc khác có thể được sử dụng để làm giảm áp lực gây ra bởi chất lỏng đi vào tim và phổi.

Truyền máu

Nếu bị chảy nhiều máu, sản phụ cần phải được truyền máu và dịch thay thế.