Việc sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ cần được thực hiện đúng cách để tránh tác dụng phụ và đảm bảo an toàn. Cha mẹ cần hiểu rõ liều dùng, cách chăm sóc khi trẻ sốt và những dấu hiệu cần đưa trẻ đến bệnh viện.
Nội dung chính
Khi trẻ bị sốt, nhiều phụ huynh thường lo lắng và vội vàng sử dụng thuốc hạ sốt để giúp con dễ chịu hơn. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc hoặc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến nhiều rủi ro, thậm chí gây hại cho sức khỏe của trẻ. Để việc chăm sóc con an toàn và hiệu quả, cha mẹ cần nắm rõ các nguyên tắc sử dụng thuốc hạ sốt, cũng như những dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đến bệnh viện.
Theo giảng viên Cao đẳng Y sĩ đa khoa hiện đang công tác tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, việc dùng thuốc hạ sốt cho trẻ cần dựa trên độ tuổi, cân nặng và tình trạng sức khỏe cụ thể. Đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc tại nhà vì nhóm tuổi này rất nhạy cảm, mọi biểu hiện sốt đều có thể liên quan đến tình trạng nhiễm trùng nguy hiểm và cần được bác sĩ kiểm tra. Khi trẻ lớn hơn, việc tính liều thuốc dựa trên cân nặng cần được thực hiện cẩn thận. Phụ huynh nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và kiểm tra hạn dùng trước khi cho trẻ uống bất kỳ loại thuốc nào.
Hiện nay, hai hoạt chất hạ sốt phổ biến nhất là paracetamol và ibuprofen. Paracetamol được xem là lựa chọn an toàn cho đa số trường hợp, với liều dùng thông thường từ 10 – 15mg/kg mỗi 4 đến 6 giờ. Với trẻ suy thận, khoảng cách giữa các lần uống cần kéo dài hơn để tránh tích tụ thuốc. Paracetamol có nhiều dạng bào chế như thuốc uống, siro, viên sủi, dạng bột và thuốc đạn. Trong đó, thuốc đạn được sử dụng khi trẻ nôn ói nhiều hoặc có nguy cơ co giật do sốt cao. Khi dùng thuốc đạn, cha mẹ cần làm lạnh viên thuốc ở ngăn mát trước khi đặt và đưa thuốc vào hậu môn vừa đủ, tránh đặt quá sâu vì có thể gây tổn thương hoặc giảm hiệu quả hấp thu.
Trong khi đó, ibuprofen chỉ phù hợp cho trẻ trên 6 tháng tuổi và không được khuyến khích dùng cho trẻ nhỏ hoặc trẻ mắc thủy đậu vì nguy cơ gây tác dụng phụ cao. Liều thông thường khoảng 10mg/kg mỗi 6 đến 8 giờ. Một số trường hợp tuyệt đối không dùng ibuprofen như trẻ bị loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa hoặc sốt xuất huyết. Vì vậy, loại thuốc này nên được sử dụng khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ.
Bên cạnh việc dùng thuốc đúng cách, bác sĩ, giảng viên Cao đẳng ngành Dược Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn lưu ý cha mẹ cần hỗ trợ giúp trẻ hạ sốt tự nhiên để tăng hiệu quả và giảm khó chịu. Trẻ cần được cởi bớt quần áo, mặc đồ thoáng mát và nằm ở nơi có không khí trong lành. Uống nhiều nước là điều rất quan trọng nhằm tránh mất nước. Khi trẻ sốt từ 38°C trở lên, cha mẹ có thể kết hợp lau mát bằng nước ấm với nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt khoảng 2°C. Sử dụng khăn lau ở nách, bẹn và khắp cơ thể, thay khăn mỗi vài phút. Lưu ý không dùng nước lạnh hay cồn vì có thể gây co mạch, khiến thân nhiệt tăng cao hơn. Khi nhiệt độ hạ xuống dưới 38,5°C hoặc sau khoảng 30 phút lau mát, nên dừng lại và giữ cơ thể trẻ luôn khô ráo, thoáng mát.
Mặc dù sốt là phản ứng bình thường của cơ thể, nhưng có những tình huống cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Trẻ dưới 2 tháng tuổi bị sốt cần đi khám ngay vì đây có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn nghiêm trọng. Ngoài ra, các biểu hiện như sốt trên 40°C, li bì, khó thở, phát ban bất thường, nôn ói nhiều, không thể bú, tiêu máu, ói máu hoặc co giật đều là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm. Nếu trẻ sốt kéo dài hơn 24 giờ không rõ nguyên nhân hoặc đã hạ sốt rồi nhưng sốt lại, cha mẹ cũng cần đưa trẻ đi kiểm tra.
Song song với việc xử lý cơn sốt, tăng cường sức đề kháng cho trẻ là yếu tố quan trọng giúp hạn chế bệnh tật tái phát. Trẻ có chế độ ăn uống mất cân đối dễ bị thiếu vi chất, dẫn đến biếng ăn, chậm lớn hoặc hấp thu kém. Khi nhận thấy con có biểu hiện ăn uống kém và mệt mỏi, cha mẹ có thể bổ sung các dưỡng chất như lysine, kẽm, selen, crom và nhóm vitamin B. Những dưỡng chất này giúp trẻ cải thiện khẩu vị, hỗ trợ tiêu hóa và tăng khả năng hấp thu, từ đó giúp trẻ ăn ngon và phát triển toàn diện hơn.
Chăm sóc trẻ khi bị sốt không chỉ là cho uống thuốc hạ sốt mà còn là sự kết hợp đúng cách giữa dinh dưỡng, theo dõi triệu chứng và xử lý kịp thời. Cha mẹ càng hiểu đúng, trẻ càng được bảo vệ tốt và nhanh chóng phục hồi sức khỏe.