Viêm khớp dạng là bệnh phổ biến ở người trung niên, nếu không được chữa trị kịp thời và đầy đủ, bệnh có thể tiến triển và gây ra phá hủy khớp, biến dạng, và tàn phế.
Nội dung chính
Nguyên nhân gây ra viêm khớp dạng thấp
Bác sĩ giảng dạy Cao đẳng Y Dược TPHCM chia sẻ viêm khớp dạng thấp xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể, thay vì bảo vệ cơ thể, bắt đầu tấn công màng hoạt dịch, là lớp màng bao quanh các khớp. Kết quả là màng hoạt dịch bị viêm nhiễm, cuối cùng gây ra tổn thương cho sụn và xương nằm dưới sự bảo vệ của màng hoạt dịch.
Nguyên nhân gây ra sự rối loạn miễn dịch này vẫn chưa rõ ràng, nhưng nó hiện được xem xét là một bệnh tự miễn dịch với sự tham gia của nhiều yếu tố, bao gồm nhiễm khuẩn và di truyền.
Triệu chứng của viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp thường có một diễn biến mạn tính, xen kẽ với các giai đoạn tăng cường. Một số triệu chứng thường gặp trong viêm khớp dạng thấp bao gồm:
• Sưng nóng và đau ở các khớp.
• Sự cứng cổ tự nhiên, thường nặng nhất vào buổi sáng sau khi thức dậy hoặc sau khi ngồi yên một thời gian dài, có thể kéo dài hơn một giờ.
• Sự mệt mỏi, đau cơ, sốt nhẹ, giảm cân, cảm giác tê và ngứa ở tay.
Bệnh thường ảnh hưởng đến các khớp đối xứng ở cả hai bên của cơ thể, và điều này thường được mô tả là viêm khớp đối xứng. Ban đầu, bệnh thường tác động đến các khớp nhỏ, đặc biệt là các khớp ở ngón tay và ngón chân. Khi bệnh tiến triển, triệu chứng có thể lan sang cổ tay, gối, cổ chân, cánh tay, hông, và vai. Nếu không kiểm soát bệnh, nó có thể dẫn đến biến dạng khớp.
Ngoài các triệu chứng liên quan đến khớp, viêm khớp dạng thấp cũng có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau như tim, phổi, mạch máu, mắt, da, và hệ thần kinh.
Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp
Bác sĩ giảng viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cũng cho biết ngoài việc dựa vào triệu chứng lâm sàng để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, các bác sĩ cũng thực hiện xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh. Các xét nghiệm máu thường bao gồm kiểm tra tốc độ lắng máu, protein phản ứng C (CRP) để đo sự viêm nhiễm, cùng với xét nghiệm miễn dịch để tìm kiếm yếu tố RF (factors rheumatoid) và kháng thể kháng CCP (cyclic citrullinated peptide) đặc trưng cho bệnh.
Chẩn đoán hình ảnh, bao gồm cả tia X và MRI, có thể được thực hiện để đánh giá mức độ tổn thương trong khớp.
Phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp
Hiện nay, chưa có phương pháp chữa trị tuyệt đối cho viêm khớp dạng thấp. Những phương pháp điều trị hiện tại được áp dụng nhằm kiểm soát các triệu chứng, ngăn ngừa tổn thương khớp, và tối ưu hóa chất lượng cuộc sống và khả năng vận động của bệnh nhân.
Phương pháp điều trị bao gồm việc sử dụng thuốc, phẫu thuật, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng, và tư vấn giáo dục cho bệnh nhân.
• Sử dụng thuốc là một phần quan trọng của việc điều trị, đặc biệt khi triệu chứng viêm khớp dạng thấp đang hoạt động. Các loại thuốc có thể được chỉ định bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen và naproxen để giảm đau và viêm nhẹ, thuốc giảm đau như paracetamol (cetaminophen), thuốc chống thấp khớp thay đổi bệnh (DMARDs) như methotrexate, và thuốc sinh học cho các trường hợp nặng.
• Phẫu thuật là lựa chọn khi tổn thương khớp trở nên nghiêm trọng. Phẫu thuật có thể bao gồm việc loại bỏ màng hoạt dịch viêm, chỉnh sửa các gân và trục khớp, hoặc thay khớp bị tổn thương bằng khớp nhân tạo, thường gặp ở háng và gối.
• Vật lý trị liệu có thể được sử dụng để giảm đau, cải thiện sự linh hoạt và cường độ, và tăng cường sức mạnh của các cơ quanh khớp.
• Phục hồi chức năng thông qua các biện pháp tập luyện và vận động là quan trọng để duy trì khả năng vận động và tăng cường sức kháng.
• Giáo dục và tư vấn bệnh nhân về cách quản lý bệnh, tuân thủ điều trị, và thay đổi lối sống là một phần quan trọng của việc chăm sóc bệnh nhân viêm khớp dạng thấp.
Chế độ ăn cũng đóng vai trò quan trọng trong điều trị viêm khớp dạng thấp. Bạn cần tăng cường tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt, rau cải, và trái cây trong chế độ ăn. Ưu tiên protein từ cá và gà thay vì thịt đỏ. Hạn chế tiêu thụ thức ăn chứa đường, muối, và chất béo không tốt cho sức khỏe. Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, nên cố gắng giảm cân để giảm áp lực lên các khớp.
Bác sĩ giảng viên Trường Dược Sài Gòn lưu ý, viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người trung niên và người cao tuổi. Bệnh có một diễn biến phức tạp và có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp cùng lúc. Nếu bạn có triệu chứng hoặc nghi ngờ về viêm khớp dạng thấp, hãy tìm kiếm sự khám và chăm sóc y tế kịp thời.