Sưng đau khớp buổi sáng kéo dài có thể là dấu hiệu viêm khớp dạng thấp - bệnh tự miễn nguy hiểm. Hiểu rõ nguyên nhân và cách điều trị giúp ngăn biến chứng, bảo vệ chất lượng cuộc sống.
Nội dung chính
Sưng đau khớp buổi sáng kéo dài có thể là dấu hiệu viêm khớp dạng thấp - bệnh tự miễn nguy hiểm. Hiểu rõ nguyên nhân và cách điều trị giúp ngăn biến chứng, bảo vệ chất lượng cuộc sống.
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn mạn tính, xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh, đặc biệt là màng hoạt dịch bao quanh khớp. Tình trạng này gây ra phản ứng viêm mạn tính, dẫn đến sưng đau, xơ cứng khớp, và nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây hủy hoại sụn, biến dạng khớp, thậm chí dẫn đến tàn phế.
Tác động của viêm khớp dạng thấp đến cuộc sống người bệnh
Theo bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, viêm khớp dạng thấp không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống xương khớp mà còn tác động nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Người bệnh thường gặp khó khăn trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như:
- Cử động tay: Khó cầm nắm, viết, mở nắp chai, hoặc mặc quần áo do các khớp ngón tay, cổ tay bị sưng đau.
- Di chuyển: Đau nhức khớp gối, cổ chân hoặc bàn chân khiến việc đi lại, leo cầu thang trở nên khó khăn.
- Vận động toàn thân: Cứng khớp vào buổi sáng, đặc biệt sau khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu một chỗ, khiến người bệnh mất nhiều thời gian để "khởi động" lại cơ thể.
Theo thống kê, tỷ lệ mắc Viêm khớp dạng thấp tại châu Á dao động từ 0,17% đến 0,3%, trong đó miền Bắc Việt Nam ghi nhận khoảng 0,28%. Bệnh thường khởi phát ở độ tuổi 20–40, với tỷ lệ nữ giới mắc cao gấp 2–3 lần nam giới.
Đối tượng nguy cơ và nguyên nhân gây bệnh
1. Yếu Tố Nguy Cơ
Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, đặc biệt trong độ tuổi sinh sản.
Di truyền: Nếu gia đình có người mắc VKDT, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên.
Hút thuốc lá: Làm tăng nguy cơ phát triển bệnh và khiến triệu chứng trầm trọng hơn.
Môi trường: Tiếp xúc với hóa chất độc hại (amiăng, silica) hoặc bụi từ các công trình xây dựng có thể kích hoạt phản ứng tự miễn.
Béo phì: Người thừa cân, đặc biệt phụ nữ dưới 55 tuổi, dễ mắc bệnh do tình trạng viêm mạn tính.
2. Nguyên Nhân Sâu Xa
Nguyên nhân chính xác của VKDT vẫn chưa được xác định rõ, nhưng các nghiên cứu cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và tác động môi trường. Một số gen làm tăng tính nhạy cảm của cơ thể với các tác nhân như virus, vi khuẩn, từ đó kích hoạt phản ứng miễn dịch bất thường. Khi màng hoạt dịch bị viêm, nó sẽ dày lên, phá hủy sụn và xương, đồng thời làm suy yếu dây chằng, dẫn đến biến dạng khớp.
Triệu chứng điển hình và diễn biến bệnh
Theo các bác sĩ, giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Tp. Hồ Chí Minh cho biết, viêm khớp dạng thấp thường khởi phát từ từ với các triệu chứng ban đầu dễ bị bỏ qua:
- Cứng khớp buổi sáng: Kéo dài trên 30 phút, giảm dần sau khi vận động.
- Sưng đau đối xứng: Thường xuất hiện ở khớp nhỏ như ngón tay, cổ tay, bàn chân.
- Triệu chứng toàn thân: Mệt mỏi, sốt nhẹ, chán ăn, sụt cân.
Giải pháp điều trị và kiểm soát bệnh
1. Phương pháp điều trị hiện đại
Thuốc chống thấp khớp (DMARDs): Methotrexate, Leflunomide giúp ức chế miễn dịch.
Thuốc sinh học: TNF-alpha inhibitors (Etanercept, Adalimumab) nhắm vào các phân tử gây viêm.
Vật lý trị liệu: Tập luyện giúp duy trì sự linh hoạt của khớp.
2. Thay đổi lối sống
Dinh dưỡng: Tăng cường omega-3 (cá hồi, hạt chia), rau xanh; hạn chế thực phẩm gây viêm (đồ chiên rán, đường).
Vận động: Yoga, bơi lội giúp giảm cứng khớp.
Bỏ thuốc lá: Giảm nguy cơ bùng phát bệnh.
Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp giữa y học hiện đại và chế độ chăm sóc cá nhân hóa. Việc tuân thủ phác đồ điều trị, tái khám định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng, hạn chế biến chứng và sống chủ động hơn. Nếu nhận thấy dấu hiệu nghi ngờ, hãy thăm khám sớm để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời!